III. Okres Schyłku
republiki 133-30 pne
§ Źródła:
Appian (wojny domowe) Dio, Cezar, Sallustiusz (sprzysiężenie Katyliny)
Terencjusz, Plutarch Cyceron (mowy
listy)
§ Najbogatszy
zasób źródeł;
Kryzys
republiki rzymskiej (133-70)
§ Osłabienie
ekspansji rzymskiej
§ Podważa
pozycję Rzymu wojna z królem numidyjskim Jugurtą 111-105 Metellus numidyjski
ogarnął dopiero wcześniej przekupna arystokracja;
§ Ostatecznie
zwalcza go Gajusz Mariusz
§ Wojna
z germańskimi Cymbrami i Teutonami;
§ Dopiero
w Aix En Provance 104-100 Mariusz 5 razy konsulem reforma armii i zwycięża
§ Rzym
trudności wewnętrzne wykorzystuje to Mitrydates VI Eupator z Pontu I wojna z
Rzymem 88-84 w Azji chce być jako filohellen wydaje edykt w Efezie i 80 tys.
rzeź rzymian italików
§ Tylko
Rodos z Grecji się opiera Rzym wysyła Sullę
optymatę
§ Przeciwk
popularzy z Mariuszem
§ Sulla
w Beocji zwycięża w 86 Mitrydatesa pod Cheroneą i orchomenos
§ W
83 wraca do Rzymu i z Gnejuszem Pompejuszem zwalcza przeciwników oligarchii
senackiej i wydaje proskrypcje –listy osób skazanych na śmierć
§ Lex
Valeria i Sulla dyktatorem na czas nieograniczony
§ Umocnienie
senatu
§ Walczą
z popularami bo oni chcą by znów liczyli się trybuni i Mitrydates odradza się
na wschodzie walka o Bitynię Rzym pokonuje i potem popularów ale w 70
przywrócone władzę trybuńską
§ 73-71
Spartakus pokonuje go Krassus
Kwestia
agrarna
§ I
próba Tyberiusz Grakchus 133 znakomity ród plebejski ojciec 2 razy konsulem matka córka Scypiona
afrykańskiego
§ Chcą odrodzić armię rzymską i niepokoi ich
skupienie niewolnikóo szczególnie w Etrurii;
§ Próba
utrzymania harmonii wielka własność a drobni rolnicy
§ Projekt
niezbyt rewolucyjny dotyczył tylko agerr publicis i limit do 125 ha Tybeirusz
powoływał się na lex Licynia sextia z iv pne ci co powyżej to dla
najbiedniejszych chłopów ale nie mogą dzielić ani sprzedawać i drobny podatek
§ Senat
się ostro sprzeciwia i namawia trybuna ludowego MAARKA Oktawiusza by zagłosował
przeciw
§ Grakch
namawia przybywających tłumnie do komicji tribusowych chłopów by odwolali
Oktawiusza
§ Komisja
3 tybeiusz i gajusz Grakchowie i Appiusz Klaudiusz mają dzielić ziemię
§ Nadziały
wyłącznie dla obywateli skonfiskowano 250 tys ha ziemi publicznej
§ Tyberiusz
znow chce bys trybunem to pontifex
maksimus go kijem i jego 300 zwolennikow
§ Gajusz
trybunem w 123 zorganizowal sojusz wywsztskich grup niezadowolonych z senatu
nazwano ich popularami
§ Ekwitow
przeciw nim i przekupiono ich możliwością pobierania podatkow z nowej prowincji
Azji
§ Ekwici
też dostali prawo sądzenia nadużyć urzędników w prowincjach
§ Wczesniej
senatorzy
§ Proletariat
przekupia przez lex furmentaria tanie jedzenie
§ Postanawia
tez założyć prowincję junonię gdzie najbiedniejszych w Kartaginie a ta zakopana
i przeklęta od 146
§ Jego
się wkurzyli za pomysł nadania sprzymierzeńcom obywatelstwa
§ Optymaci
pomysł 12 kolonii, propaganda gajusz popełnia samobójstwo
§ Skutki
– optymacie i popularzy i skłócenie senat ekwici
§ Reforma
Mariusza – zniesienie rekrutacji armia zawodowa proletariusze ochotnicy żołd
ekwipunek zawodowo
§ Legion
z 10 kohort
§ Legiony
w zasadzie źle płatne bez zabezpieczenia na starość, zależni od wodza
§ Kwestia
agrarna już była problemem wyposażenia weteranów
§ Od
100 roku proby potem Sulla tych co proskrypcją skazał nadaje ziemię weteranom
§ W
usie to ci wojskowi zaraz psrzedają a większość ziem i tak dla bliskich nobilow
wiec to z rąk nobilów do nobilów
§ 129
one ostateczne oddzielenie ekwitow od senatorow bo nie mogą łącznie w 1
centurii
§ Sulla
w 82 oddaje trybunały znowu senatorom, ekwici tak samo przecież wykorzystywali;
§ Proces
Weresa Cicero wykorzystywal Sycylię 40 mln sestercji senator ostatni proces
Sprzymierzeńcy
§ Chcą
obywatelstwa bo ekonomia ager publicis nie dla nich i polityka bronią walczą a
nie mogą
§ 91
trybunem ludowym marek Druzus projekt nadania obywatelstwa skrytykowany, sam
zamordowany
§ Wojna
ze sprzymierzeńcami w związku z tym, bellum socjale 90-88
§ Sprzymierzeńcy
mają własny ośrodek państwowy Italię z Corfinium po Rzymie zostają tylko
Umbrowie i Etruskowie bo tam wielcy posiadacze ziemscy
§ Umbrowie
i Etruskowie wahają się bo sprzymierzeńcy silniejsi Rzym przekupuje ich lex
iulia nadaje obywatelstwo a w 89 dla tych co złożą broń lex plautia papiria
Powstania
niewolników
§ Powstanie
sycylijskie 137-132
§ Przewodzi
Eunus
§ Złe
traktowanie
§ 132
-129
§ Powstanie
w Azji mniejszej
§ Aristonikos
§ Bo
;Pergamon w testamencie dla Rzymu to on wykorzystuje niezadowolenie społeczne i
z biedotą walczą przeciw Rzymowi
§ 104 101
drugie powstanie w Sycylii bo namiestnik wprowadza w życie nakaz uwolnienia a
własiciele ziemscy się sprzeciwiają
§ Znów
slawiusz i ustrój królewski chcieli wprowadzic
§ Potem
Spartakus 73 71
§ Spisek
w szkole gladiatorów w Kapui
§ Na
Wezuwiuszu do nich chłopi i inni uciekinierzy
§ Opanowali
całe południe
§ Podzial
Spartakus chce przez Alpy wracac do Tracji a inni chcą atakować Rzym
§ Tamci
rozbici Spartakus dotarl do Alp ale ludność nieżyczliwa więc powrót na południe
§ Wrocili
ale piraci sycylijscy ich wystawili 71 bitwa w
apulli i przegrywa z Krassusem i Pompejuszem
§ Do
70 niedobitki
§ Już
nie było wojen z niewolnikani ale używano ich w wojnach domowych np. cinna czy
Sulla za zabicie proskrybowanego dawał im wolność (10 tys.)
Dyktatura
Sulli:
§ Te
zamieszki prowadzą do wprowadzenia nowego systemu – dyktatury i pierwszy próbuje
Sulla 82-79
§ Lex
Valeria de Imperio dyktator na czas nieograniczony
§ Reformy:
§ Senatorzy
z 300 do 600 o ekwitów
§ Zwiększa
liczby urzędników
§ Zmniejsza
uprawnienia komicjów tribusowych mogą być na nich zgłaszane wnioski uprzednio
zatwierdzone przez senattrybunaly dla ekwitow i senatorów
70-30
§ Prowincja
daje bogactwa i np. luksusy jak Lukullus ale też degradacje np. katylina w 63
przegrał w walce o stanowisko konsula długi i spisek zadłużonych nobilów hasło
zniesienia długów, rozbity;
§ Gnejusz
Pompejusz: konsul 70, stronnik Sulli potem przeciw w 67 zwalcza w 3 miesiące
korsarzy, w wojnie z Mitrydatesem przewodzi Lukullus ale ekwici wkurzeni bo
niweluje ich lichwiarskie zyski, nowym wodzem Pompejusz
§ W
63 Pompejusz rusza na wschód podbija Pont i tworzy prowincję Bitynia i Pont
§ W
64 rusza do Syrii w 63 Jerozolimę i nowa prowincja Syrii
§ Pompejusz
zawiedzony bo nikt mu w zamian za zwycięstwa nie daje możliwości nadania ziemi
jego żołnierzom i odrzucają jego zarządzenia na wschodzie
§ W
60 cezar wraca z Hiszpanii i pojednanie z Krassusem (z Pompejuszem konsulami
byli w 70) i I triumwirat prywatna umowa
§ Potem
cezar namiestnictwo Galii, wkurza się na
Pompejusza bo ten związuje się blisko z Senatem i konsul bez kolegi i szereg
nieprzyjemnych ustaw np. przeciw przekupstwu
§ Cezar:
bogata patrycjuszowska rodzina cudem uniknął śmierci za Sulli, musiał opuścić
Rzym, zubożały ale utrzymuje go Krassus,
gdy zostaje konsulem przeprowadza niemiłą nobilom reformę agrarną i podział
Kampanii, olewa Senart wszystko przeprowadza na komicjach trybutowych
§ Od
58 prokonsul w Galii chce podbić te tereny
§ W
56 podbija galów 55 i 54 wyprawy do Brytanii
§ Niepokój
senatu, zbyt silny Pompejusz też niepokój mimo że w 56 zjazd triumwirów w Lukce
§ 52
powstanie w Galii na czele Wercyngetoryks Alesia oblężenie pobicie triumf i w
51 Galia na stałe prowincją
§ Senat
wkurzony każe mu wracać i oddać wojsko Pompejuszowi trybunowie ludowi na nie
muszą uciekać w przebraniach niewolników do cezara powód do wojny domowej (49),
przekroczenie Rubikonu
§ Senat
opuszcza Rzym Pompejusz ucieka do Grecji, Cezar zabiera skarb republiki i
podkopuje zaufanie do siebie;
§ Clementia
(łagodność) wobec pokonanych, w 49 pokonuje Hiszpanię a w 48 Farsalos Epir Pompejusza; mimo że P. przewagę; ucieka do Egiptu
zamordowany;
§ Po
drodze pokonuje Azję, w Egipcie dla Kleopatry tron, Jubę w Afryce (Kato
samobójstwo) i Hiszpanię
§ Powiększa
senat do 900, opiera się na ekwitach i innych warstwach posiadających
§ Reformy
samorządów miast – łatwiej się dostać, możliwość awansu nawet do senatu
§ W
prowincjach ustawa o zdzierstwo i pobieranie podatków przez państwo
§ Mieszkańcy
Galii przedalpejskiej obywatelsami
§ Wprowadzenie
przedstawicieli arystokracji prowincjonalnej do Senatu
§ Nieufny
co do proletariuszy zmniejsza ich liczbę przez osadzenie 80 tys. wraz z
weteranami w ziemiach prowincji;
§ Utrwala
władzę nad niewolnikami;
§ Skupia
w swym ręku urzędy m.in. dyktatora konsula pontifex Maximus , trybuna ludowego
§ Pytanie
czy dążył do monarchii typu hellenistycznego
§ Wprowadza
kalendarz juliański, przebudowuje Rzym
§ Gardzi
republikańskimi instytucjami i nobilami
§ Pada
15.3.44 spisek 60 senatorów
§ Marek
Antoniusz panem sytuacji, lud niezadowolony z senatu bo chce odebrać ziemię
więc ten ucieka na wschód, ale nagle Gajusz Oktawian no i razem z Lepidusem już
państwowy traktat II Triumwirat 43 podzial wpływów w imperium
§ Proskrybowano
300 senatorów;
§ 42
w Macedonii pod Filippi walka z senatem zwycięstwo, Oktawian zachod Antoniusz
wschód lepidus Afryka
§ W
36 oktawian odbiera Lepidusowi Afrykę
§ Wojna
z Partami na wschodzie Oktawiana i zrywa z Oktawią związuje się z Kleopatrą
§ Publiczne
odczytanie testamentu Antoniusza
§ 31
Akcjum mimo przewagi Antoniusz przegrywa samobójstwo z Kleopatrą od 30 Egipt
Oktawiana
Przemiany
w obyczajach i kulturze:
§ Sceptycyzm
religijny, rozwody, silna pozycja kobiety, wyszukane mowy Cicero kontra
attycyzm grecki u Brutusa i Cezara
§ Rzeźba
portretowa, Wergiliusz;
IV. Wczesne
cesarstwo(30-284) i pryncypat (30-193)
§ Swetoniusz
i żywoty cezarów
§ Starbo
geografia historyczna
§ Tacyt
Germania, Annales
§ Pliniusz
Starszy Historia naturalna
§ Józef
Flawiusz historia Judei
§ Inskrypcje
łacińskie, monety, architektura, epitafia, inskrypcje honoryfikacyjne,
graffiti, papirusy
Pryncypat
Augusta:
§ Pryncypat
jak i cezaryzm formą dyktatury wojskowej
§ Odrzuca
inne stanowiska, tylko konsul
§ Od
27 pne August
§ Wykorzystywał
ideologicznie potęgę starego ustroju
§ Ideologia
republiki pozwoliła mu zwyciężyć Antoniusza;
§ Stworzyl
nową listę senatu on pierwszy więc princeps
§ Augustus
bo chciał oddać w 27 na posiedzeniu władzę senatowi a ten błagał by nie i się
podzielili więc boski
§ Zwierzchnik
wszystkich wojsk a podstawą władzy cywilnej tribunica podestas uprawnienia
kolegium trybunów ludowych
§ Zarządza
zewnętrznymi prowincjami, senatus consulta moc ustawy ale na wniosek princepsa
§ Władza
sądownicza senatu arearium senat fiskus cesarz
§ 2
pne lex furia caninia ogranicza licznę wyzwalanych niewolników
§ Władza
oparcie w senacie
§ Utworzył
prefektury dla ekwitów, możliwy awans do stanu senatorskiego, umocnienie ,
§ Ogranicza
nadawanie obywatelstwa rzymskiego w prowincjach
§ Koniec
republiki są tylko pozory
§ Władzę
po nim Tiberius
§ Reforma
armii zawodowa wyszkolona żołd czas służby i wyposażenie
§ Na
czele legat tez prefekt castro rum lkegion ponad 5 tys osob 10 kohort i
centurie
§ Centuriowie
doświadczeni
§ Trzon
rzymianie ale tez z prowincji
§ Posilki
tylko z prowincji
§ 25
legionów
§ Pretorianie
wojska w Rzymie spokój na czele ekwita prefekt pretorio
§ Wprowadzenie
stałych sum dla pretorianów
§ Galię
dzieli Na 3 stolica w Lyonie
§ Iliria
Dalmacja, prowincja germania po Łabę
§ Umacnia
się w Morawach państwo Markomannów , powstanie w Dalmacji germanie wykorzystują
i w 9 r ne pokonują 3 legioy warusa w lesie teutoburskim ogromne wrażenie w
Rzymie i postanowiono, że granice oparte na Renie
§ Na
wschodzie za Antoniuszem stara się oprzeć na sieci państw klientali które
stopniowo coraz bardziej uzależniane i w prowincje
§ Odradza
religię jego patronem Apollo , czczono jego Geniusza czyli boską cząstkę ,
Wergiliusz, Owidiusz, hopracy Tytus Liwiusz ab urbe condita
§ W
architekturze nawiązania do wzorców greckich
§ Styl
egiptyzujący
Główne
kierunki ekspansji rzymskiej w I i II w.
§ Dynastia
julijsko klaudyjska 14-68
§ Niby
nie było dziedzicznie ale zawsze potomkowie julijskiej lub od Liwii
klaudykjskiej
§ Tyberiusz
14-37 wybitny wódz divide et imperia chchial skłócić pl,emiona germańskie by
był odwet za las z 9 r
§ Podbój
Armenii Galowie powstają;
§ Następcą
Kaligula 37-41 syn Germanika i Agrypiny pragnął narzucić kult swojej osoby w
Judei
§ Następcą
Klaudiusz 41 54 cofnął zarządzenia
Kaliguli a sam podbija Brytanię w 43
§ Mauretanię
, w 45 Trację w 46
§ Podstępem
na tron Neron pod wpływem Seneki powstanie 61 w Brytanii bo Icenowie chcieli
ochronę i oddali się Rzymowi a oni ich wykorzystywali dwór
§ Wojskami
dowodzi maltretowana Budikka ale mimo
sukcesów ostatecznie zwyciężają rzymianie
§ Powstanie
w Judei 66 73 Flawiusz wyróżnia 4 grupy
Sadyceuszy arystokracja kapłańska monoteiści Tora rygorystycznie
§ Przeciwni
im faryzeusze niechętni wobec współpracy z Rzymem wyjaśniali biblię wierzyli w nadejście mesjasza
§ Esseńczycy
najbardziej gorliwi odizolowani od oficjalnych centrów kultu potępiali wyzysk
wyrzekali się własności prywatnej , pod wpływem Zaratrusty dobro i zło
§ Zeloci
– stronnictwo ludowe i patriotyczne programowa nienawiść do Rzymu kierownicza
rola w powstaniu , przeciw nim rusza doświadczony w Brytanii Tytus Wespazjan;
§ Despotycznie
u Nerona, wyprawa na Armenię i ostatecznie uznaje króla z ramienia PARTÓW, ale
sam daje insygnia Tiridatesowi
§ Armia
wypowiada posłuszeństwo, Neron samobójstwo w 68
Dynastia
Flawiuszów (69-96)
§ Za
Nerona legiony galijskie i hiszpańskie ogłosiły cesarzem Serwiusza Galbęale
panował 7 msc 68/69
§ 69
rok 4 cesarzy bo Galba oszczędności więc wojsko Salwiusza Othona, ale legia
nadreńska chce Aulusa Witelliusza, Othon przegrywa z nim pod Bedriacum w 69
§ Syria
i Judea wybiera Wespazjana i on do 79
§ W
69 Wetilliusza Flawiusz bije pod Kremoną
§ Powstanie
Civillisa 69 70 z germańskich Batawóww I
fazie wspierał WESPAZJANA
§ Nadużycia
urzędników rzymskich masowy pobór do wojska
§ Powstanie
w germanii i Galii nawet swoich legiony mordują i na ich stronę legion i iv i
xvi
§ Ostatecznie
udaje się ich podbić
§ Wespazjan
auxilia (posiłki) z dala od swoich i mieszane bo poparli pwostanie i na czele
zawsze ekwici
§ Ze
zromanizowanych do legionóo
§ Łuk
Tytusa i ostateczne zdobycie Jerozolimy ik zburzenie świątyni jerozolimskiej w
70
§ Warownie
w galii
§ Tytus
79-81
§ Domicjan
81-96 przydomek germanics pobija Chattów
§ Zaczyna
budowę limes umocnienia graniczne; rozszerzono panowanie w Brytanii, Walia
§ Dunaj
Dacja dekebal 85-89 wojna z Rzymem atakują Mezję i już tu ciężar walk nad
Dunajem
89 pokoj uznal dekebala za króla kontrybucje i fachowcy do budowania twierdz
89 pokoj uznal dekebala za króla kontrybucje i fachowcy do budowania twierdz
Antoninowie
( 96-192)
§ Po
Domicjanie z woli senatu stary arystokrata Marek Kokcejusz Nerwa
§ Usynowił
Trajanna (98-117) okres wojen zdobywczych, namiestnik Górnej Germanii
§ 101 102
pierwsza wojna z dakami upokarza Daków i decebala każe budować most zabiera im
ziemię i rozstawia garnizony
§ II
wojna dacka 105 106 zaczyna ją Decebal
ale Trajan robi z Dacji prowincję
§ Buduje
limes, złoto, przesiedlenia
§ W
106 r włącza Arabię skalistą
§ Ustanowiona
za Nerona zasda ze w Armenii król partyjski zatwierzony przez Rzym złamana i
112 pretekst do wojny i prowincją i prowincja Mezopotamia i Asyria z terenóo partów
§ Powstanie
w Mezopotamii 116
§ Poubliusz
Hadrian 117 – 138 adoptowany, rezygnuje z podbojów zwraca partom a Armenia znów
państwem zależnym
§ Z
obszarów Trajana zatrzymał tylko Arabię i Dację
§ Konczy
limes Domicjana w Germanii i buduje w
Brytanii
§ Zabezpiecza
tereny naddunajskie
§ Reorganizacja
wojska, dyscyplina, problemy z poborem to można uzupełniać legiony z
miejscowych, zacierają się różnice z wojskami posiłkowymi
§ Powstanie
w Judei 132-135
§ Bo
na miejscu Jerozolimy chce miastoi helleńskie z Jowiszem
§ Tłumi
powstanie Szymona mesjasza i zmienia nawet nazwę Judei na Palestyna
§ Antoniusz
Pius 138 161 powstanie w Mauretani, wał antoniana, nietrwałe zdobycze
§ Marek
Aureliusz 161 180
§ I
raz współrządzi z bratem 8 lat Werusem
§ Wojna
z partami, osłabienie granicy naddunajskiej
§ 167
wojny MARKOMAŃSKIE grmanscy Markomanowie i kwadowie i sarmaccy Jazygowie groza
religia te ludy przeszły nawet przez Alpy aż do Akwilei
§ Do
wojska niewolników
§ W
75 ich tłumią rewolta na wschodzie
§ Syn
Kommodus przymierze z Sarmatami i Markomanami 192 zamordowany i koniec dynastii
§ Znaczenie
jak punickie bo pokazuje słabość barbarzyncy przejęli już od Rzymu sztukę walki
Wojny markomańskie – seria konfliktów zbrojnych pomiędzy Cesarstwem
rzymskim a
plemionami germańskimi w strefie limesu środkowo-dunajskiego w
latach 167-180[1][2]. W pierwszej fazie wojen barbarzyńcy uderzyli na
rzymskie prowincje: Noricum (Górna Austria, część Bawarii), Panonię (Węgry, Austria)
iRecję (pd. Niemcy i Szwajcaria), a w 169 roku przekroczyli Alpy. Rzymianie
opanowali sytuację pod koniec 170 roku i wyniku kolejnych kampanii zajęli
obszary Moraw i
pd.-zach. Słowacji,
gdzie cesarz Marek Aureliusz postanowił utworzyć nowe prowincje. Po śmierci
władcy w 180 roku, jego syn Kommoduszrezygnował
z planów ojca i wycofał legiony za linię Dunaju.
Italia i prowincje w okresie wczesnego cesarstwa
§
W przeciwieństwie do republiki nie wyzysk tylko
urbanizacja, awans elit prowincji, drogi, jedna moneta
§
Pszenica ze wschodu od galóo metalurgia i obróbka drzewa
§
Od Celtów czyli z Galii ośrodki garncarskie
§
Tekstylia z Galii broń wozy
§
W DCJI ZŁOTO
§
Żelazo w Dalmacji od augusta porządkowanie
systemu monetarnego
§
My z nimi kontakt bo monety złoto szkoło szlak
bursztynowy koszysci dla wielkich właścicieli miast i ludności miejskiej
§
Stopniowe zmniejszanie się roli gospodarczej
Italii
§
Latyfundia, fundusze alimentacyjne na mały
procent cele rozrodcze
§
Energetyzm liczne świadczenia materialne bogatych
patronów wznoszą budowle
§
Z Ostii zboże
§
Hadrian zapewnia rozwój ekonomiczny i społeczny
prowincjom chce odrodzić średnich i drobnych rolników a po nim znow obrona
stanu senatorskiego
§
rozbudowa kolosseum panteon rynki łuki
§
64 neron po pozarze wznosi domus aurea
§
Budulcem wypalana cegła mozaiki
§
Najbardziej zurbanizowana prowincja Azja
§
Od Klaudiusza obywatelstwo dla auxilia i ich
rodzin
§
Termy towarzysko baseny sauny teatry forum curia
gdzie dekurioni i basilika
§
3 stopnie podstawowka srednia i wyzsza
§
Od Klaudiusza awans arystokracji prowincjonalnej
§
Fizyczne i ekonomiczne niszczenie niewygodnych
senatorów
§
Tac yt nie lubi Tyberiusza bo pod wpływem sejana
który chciał zabic jego syna ale Tyberiusz go wczesniej
§
Klaudiusz organizuje kancelarie cesarskie prowadzone
przez wyzwoleńców
§
Oddaje prowincje pod zarząd prokuratorów
namiestników
§
Neron wyczuł spisek rodziny karze mordowac w
koncu w 68 sam zmuszony buntem domowym
§
Wespazjan dązy do utrzymania pozycji dynastii i
jej ciągłości
§
Dba o administrację i finanse znosi przywileje
wolnych miast, wprowadza wyższe podatki
§
Domicjan umacnia władzę cesarską rozszerzając
formy kultu boskiego
§
Bunt w 88 Staturniusa w Germanii
§
Domicjan chce postawić urzedników ekwickich
ponad wyzwoleniami którzy od Klaudiusza kierowali kancelarią cesarską
§
Podatki jedynie pośrednie dla obywateli Italii
§
Trajan oparcie w senacie stoicyzm filozofią
władców Antoninów władza obowiązkiem dalej zmniejsza wpływy wyzwoleńców
§
Hadrian uważany za właściwego twórcę monarchii
rzymskiej, chce osłabć seanat, usunąć wyzwoleńców, oprzeć się na kwitach
§
Od jego czasów stałym organem rada cesarska
Consiliom principsi do ktorej senatorowie i ekwici mianowani przez cesarza
§
Ogarnął prawodawstwo, swoje kompetencje
§
Edykty
mandaty instrukcje dla urzędników dektrety orzeczenia jako najwyższego
sędziego i reskrypty rozwiązania w indywidualnych sprawach
§
Cesarz może sądzić każdą sprawę
§
4 sędziów rangi konsularnej dla Italii i wyjęcie
jej spod sądownictwa senatu
§
Kodyfikacja prawa Slawiusza Julianusa
§
Zawodowi urzędnicy
§
Za Antoninów apoteoza zmarłych cesarzy regułą
§
Siostra Lucilla zamach na Kommodusa nieudany
§
Komodus każe uznawać siebie za herkulesa
wcielenie
Rozwój kultury w dobie pryncypatu literatura i wierzenia
§
Seneka stoik
§
Nigdy nie osiągnięto zjednoczenia językowego
§
Rozpowszechnianie się kultu wschodniego
§
Popularne kulty egipskie
§
Izyda , Kybele frygijska wielka macierz
§
Kult irańskiego Mitry światłości i słońca
lojalność braterstwo męstwo czapka frygijska kręgi wtajemniczenia 7
§
Astrologia
§
Trwałość kultów rodzinnych w Galii Epona matka
ziemia
§
Lugos twórca sztuk Dunaj tez lokalne i Afryka
też
§
Jowisz awans na bog imperium
§
Zapotrzebowanie na religię uniwersalną
§
Np. Asklepios czy herkules
§
Kult cyklu biologicznego lub solarnego
§
W prowicnajch wierzono bardziej boskość cesarza
niż w Rzymie
V. Okres przejściowy
od pryncypatu do dominatu 193-284
§
Sewerowie (193-235)
§
Wzrost absolutyzmu militaryzacja, wykształcenie
się właściwego dworu cesarskiego i jego ideologii
§
Kommodus zamordowany, cesarzem wojsko
obiera Pertinaksa ale nie wypłaca się
żyje skromnie i godzi w senat bo chce chronić drobną i średnią własność ziemską
§
Po 3 msc zamordowany, na tron Diddiusz Julianus,
bogaty senator, ale wschód obiera Nigra a Dunaj Lucjusza Sewerusa i ten jako
mściciel Pertinaksa przyjmuje ejgo imię
§
W 197 rozprawia się pod Lyonem z Klodiuszem
Albinem z Brytanii
§
Jego panowanie to ostatnia próba ekspansji
§
Kult rodziny cesarskiej, adoptuje się do
Antoninów
§
Reorganizuje prowincję Afryki, likwiduje
prowincje senatorskie ostatecznie
§
Wzrost ordo equester
§
W armii więcej osob i szersze możliwości awansu
§
Uznaje związki małżeńskie legionistów
§
Prowincjalizacja armii
§
Zaciąg wyłącznie z ludności prowincji
§
Karakalla po nm 211-212 konczy proces unifikacji
Italii i prowincji przez Constitutio Antoniana
§
Obywatelstwo dla całej wolnej ludności Imperium
§
Wpolnota religijna i idea solidarności
politycznej Imperium
§
217 zamordowano Karakallę
§
Heliogabal 218 222 ceremoniał wschodni
§
Sewerus Aleksander 222-235 kompromisowa polityka społeczna, zamordowany
Przemiany
socjalne w II i III w.
§
Antoninowie ograniczyli prawo życia i śmierci
panan wobce niewolników, możliwośc chowania się pod posągiem cesarza,, widać że
terror złe skutki, lepiej szacunek, zmniejszenie się ich liczby, lepsze
traktowanie
§
Ruina średniego gospodarstwa typu Villa z
niewolnikami, na ich miejsce kolonowie
§
Wolni dzierżawcy czynsz początkowo potem w
plonach i robocizny ziemia w użytkowanie peculium
§
Osłabienie gospodarki towarowo pieniężnej
§
Rzemieślnicy produkują dla cesarza armii i dworu
§
Deklasacja warstw średnich
§
Pogarszanie się monety
§
Ograniczanie autonomii municypióo za Sewerów
Rozwój
chrześcijaństwa
§
Od III w duże znaczenie; I prześladowanie
Decjusz;
§
Kanon NT dzieje apostolskie Jan Łukasz marek
Mateusz apokalipsa 21 listów apokryfy dzieje apostolskie spisał Łukasz opisuje
Piotra i pawłą z Tarsu lata 80-90 powstanie
§
W nurcie mesjanizmu żydowskiego
§
Wydany i skazany jako przestępca polityczny bo
naraził się saduceuszom głównie
§
W grece testament Nowy spisany
§
Gnostycyzm dobro i zło
§
Poczatkowo chrześcijanie w miastach i w gminy
§
Hierarchia prezbiterzy i biskupi
§
Co złego to na nich bo charakter ekskluzywny my
i reszta
§
249/250 decjusz edykt nakazujący karanie chrześcijan
prześladowania zahamował ją 260 Gallien
Najazdy
persów i plemion germańskich w III w.
§
W 3 w upada państwo Partów
§
224 przewrót w Iranie, władca perski Ardaszir
obalił partyjskich Arsakidów i dynastia Sassanidów powstaje
§
Oni dążą do świetności z czasów Achemenidów
§
Walerianus do niewoli perskiej w 260 a Sapor
podbija prowincje Mezopotamię, odessę itd.
§
Palmyra ma ich oddzielać i separatyzm w koncu
Aurelianus ich ogarnia
§
Goci ze Skandynawii
aż po Bosfor łupią w 267 Ateny
§
Na trwałe
w Dacji się osiedlają
§
269 Naissus Klaudiusz II Gocki zahamowuje ich
pochód, ale na stałe zostają w Dacji
§
Nad Renem Alamanowie i Frankowie Gallienus nie
daje rady na 4 frontach bo jeszcze
Sassanidzi,z zwycięstwa połowicznie, potrzeba podziału władzy
§
Cesarstwo galijskie uznaje Aureliana po tym jak
pwostania bagaudów na ich terenie chłopów
§
Aurelian i Probus ich ogarniają ale wciąż
stracona Dacjia
Osłabienie
władzy cesarskiej i próby jej umocnienia
§
Maksiminus w 235 cesarzem ale w Afryce obwołano
Gordianów
§
Reformy Galliena 253 268 sam od 60:
zwalczać inne religie nie siłą lecz ideowo , odsuwa senatorów od kierowniczych
stanowisk w armii, tworzy silną armię
rezerwową z konnicy, to ona nowym sposobem walki z barbarzyńcami, nazywani byli
equites
§
Cesarzy iliryjscy Klaudiusz II Probus i Aurelian
skromnie urodzeni
§
Gallien nie z nich ale bardzo engatywnie
oceniany bo z senatorow a zdradzil swój stan
§
Za Aurelina a Felicissimus bunt mennicy w Rzymie
§
Kult solo invictus najwyższego boga słoncza
§
Zabityw 275 wojsko powoluje nie spiskowcs Tacyta
§
Potem Probus i dyscyplina kazal oim pracowac
nawet gdy pokoj roboty publiczne i zamordowany
§
Wzmocnić autorytet mogłas już tylko silna
jednostka
VI. PÓŹNE CESARSTWO
RZYMSKIE (284-476)
§
Źródła : ammianus marcellinus, „dzieje” mialo
być kontynuacją Tacyta od nerwy do Walensa
§
Bardzo nastawiony na przekazanie prawdy,
rzetelne źródła;
§
Euzebiusz historiografia chrześcijańska
§
Iv W AUGUSTYN
§
+Mowy, pamiętniki, prawo z v w cod ex
teodosianus
Rządy
Dioklecjana i system tetrarchii;
§
Dominat, droga ewolucji pryncypatu do
absolutyzmu w III w.
§
Cesarz staje się absolutnym panem
§
Ta forma ustroju próbą wyjścia z problemów wew i
zew
§
Silna władza centralna, wsyztsko jej
podporządkowane
§
Twrca dominatu 284-305 c Valeriu Aurelius
diocletianus, syn wyzwoleńca z dalmacji
§
Wschodni ceremoniał, purpura, przepych,
namiestnik boga
§
Władca żyje w izolacji od ludu
§
Tetrarchia rządy 4 cesarzy dwch augustw i dwóch
zastępców cezarów niespokrewnieni każdy ma swój aparat to ma zapobiec
uzurpacji;
§
Od 286 maksimusa powołał na cesarza
§
W związku z powstaniem galów
§
Dlasze zagrożenia zmusiły go do powiększenia
tych współrządów; od 293 każdy agust zastępce –cezara
§
Tetrarchia nie wprowadziłą formalnego podizalu
panstwa każdy z 4 opiekuje się jakąś
częścią imperium ; Konstancjusz maksimianus gale riusz i Dioklecjan
§
Żaden w Rzymie
zajmują nikodemię, Akwileję, sirmium i Trewir
§
Pomysl, by Augustowie panowali 20 lat a potem
dobrowolna abdykacja i cezarzy i cezarzy nowych cezarów itd.
§
Stąd abdykacja e 305 r.. zapewne Dioklecjana
zmusił gale riusz
§
Utopia po 305 zaraz upadlo
§
Ale Dioklecjan też zreformował administrację : w
miejsce 50 110 prowincji <mniejsze>, osłabia władzę namiestników ;bo
oni często z garnizonem występowali przeciw cesarzowi;
§
Wszystko to w skłąd 13 diecezji, na czele
których wikariusze
§
Na czele prowincji stali też namiestnicy ekwiccy
§
Tylko z trech prowincji namiestn icy
bezpośrednio cesarzowi tak regułą że wikariuszowi podlegają;
§
Wikariusze byli ekwitami
§
Bogowie wywyższeni, obiekt kultu i adoracji;
§
Boskie przydomki
§
Padlo na Jowisza i herkulesa
§
Panujący nie ejst bogiem nie m świątyń, jest
tylko pośrednikiem
§
Monarcha z woli boga i on swoich sankcja boska
ludzie nie mają prawa wybierac cesarzy
§
Dioklecjanowi przeszkadza chrześcijaństwo i
manicheizm (III w Mani wschód walka dobra ze złem ;
§
3023 303 z galeriuszem walczą szereg
antychrześcijańskim edyktów, usuwają chrześcijan z wojska i administracji ale
ostatecznie muszą zrezygnować;
§
Od 305 I Augustem Konstancjusz Chlorus gale
riusz a cezarzy to Sewerus i maksiminus daja
§
Zamieszki, synowie dawnych nie chcą by cesarzami
byli ludzie z zewnątrz wojsko, ostatecznie August i Licyniusz (wschod) zostają
Augustami bez zastępców 313 mediolan spotykają się i równouprawnienie dla
chrześcijan
§
324 konstantyn jedynowładcą;
§
330 konstantynopol bo w Rzymie poganski senat
§
Ii dynasta flawiuszy jego syn potem bo najazdy
to creezarem kuzyn i potem wojna domowa i julianus zwycięza
§
Państwo nie chroni chłopów więc oddają się pod
opiekę możnym patrocinium ziemie za opieke i feudalizm iv
§
Panowie sądzą kolonów i ściągają z nich podatki
dla państwa
§
Walka z inflacją przez podatek bepośredni nowe
monety i obowiązek wykonywania strategicznych dla państwa zawodów
§
4 prefektury 13-15 diecezji i 110 prowincji
§
Reformy wojskowe galliena podzial na wojsko
nadgraniczne i polowez
§
Podział elity na illustres spectabiles i
clarissimi
§
Illustres-comes, najbliżsi wspolprcownicyt
cesarza
§
Palatti sekretarz
§
Wchodzili najwyżsi do rady cesarskiej która
zastąpiła Consiliom principsi roznica consistorium nie siedzi lecz stoi
§
Osoby pełniące ważne role i cieszące się
zaufaniem
§
Rola consistorium wzrasta kosztem senatu
§
Senat zatwierdza tylkod decyzje
§
Senat rzymski z erguly stara arystokracja
senatorska pogan sak a a Konstantynopol wszystko z mianowania cesarza nowa
wiara
§
303 304 edykt dioklecjana nakaz
przesladownia chrześcijangaleriusz 311 nakaz zakończenia prześladowań
§
313 Konstntyn z Licyniuszem w Mediolanie
rownopuprawnienie
§
Niesłusznie nazwany edyktem mediolanskim bo to
tresc z listu Licyniusza
§
Konstantyn nadal był pontifex maksimus
§
Konstantyn uznal siebie za wybranca Boga
chrześcijańskiego i pośrednika;
§
KONSTANTYN ZNOSI ustawy augusta bo godzi w
celibat
§
Donatyzm afryla schizma spor o biskupa Kartaginy
(o stanowsiko)bo oni przeciw tym co się podporządkowali edyktom 303 i 304 i
separacje w Afryce
§
Ariusz arianizm ¾ w nie wierzą w Trójcę Świętą;
Egipt i wschod
§
325 sobór ekumeniczny wsyztskich biskupów w
Nicei
§
Przeciw chrześcijaństwu senatorzy i wieśniacy i
wojsko
§
Julianus Apostata każe się wynieść chrześcijanom
z kościołów ale zapewnia tolerancję
§
Zachód Gracjanus i wschód Teodozjusz IV/V wroga
polityka wobec starej religii (cesarze)
§
Rezygnują ze stanowiska ponitifex Maximus jako
pierwsi
§
381 chrześcijanstwo religją państwa
§
Chrześcijanie fizycznie niszczą wszelkie slady
odstępstw i inne religie 393 zniesiono igrzyska529 zamknięto akademię platońską
ostatni ośrodek pogan
§
395 ostateczny rozlam wschod zachod
§
Szkolnictwi w 5 wieku rusza bo barbarzyńcy chc
niszczyć kulturę;
§
Neoplatonizm od Plotyna 3 w przeciwwaga dla
chrześcijan
§
Mistycyzm byt ma coraz gorsze odbicia najgorszym
materia
§
Trzeba się samodoskonalić, asceza i ekstaza
§
Platon przeskztałocny
§
Augustyn z hippony 4/5 w przeksztalca
neoplatonizm pod chrześcijaństwo najdoskonalszym bytem Bóg;
§
Okres poznego cesarstwa to cod ex theodosianum i
Corpus Iris civilis
§
Budownictwo sakralne monumentalność cesarz
§
Wędrówki ludów : 375 hunowie z cesarstwem
chinskim ale nie udaje im się to idą na zachód
§
Walens pozwala Wizygotom uciekającym osiedlić
się po nasej stronie Dunaju ale że źle traktowani powstanie
§
Bitwa pod Adrianopolem 378 walens ginie armia
rzymska zniszczona
§
Do Teodozjusz a razem 395 podzial Arkadiusz
zachód Honoriusz wschód
§
Alaryk wizygot 410 zdobył Rzym opuszcza idzie do
Galii
§
Atylla Hunowie 5 w zagrazają wszystkim ale
okupami ich ugłaskaliśmy
§
Rozpad zachodu na panstwa plemienne
§
476 romulus Augustulus pozbawioby władzy
§
Odoaker odsyla insygnia Zenon wysyla ostrogotow
i teodotryka ale on sam mianuje się krolem Italii
§
Justynian probpwal odzyskac
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz